“Xét cho cùng, bạn chỉ phát hiện ra những kẻ bơi truồng khi thủy triều đã rút xuống”... – Warrren Buffett

Khi mà dòng tiền được bơm như thác lũ từ tháng 3/2020 và kéo dài trong suốt năm 2021, thị trường chứng kiến một điều kỳ lạ là cứ tin tức xấu tung ra thì giá chứng khoán tăng, bad news become good news. Trong bối cảnh Covid lan rộng năm ngoái, các ngân hàng trung ương ra sức ngăn cản rủi ro deflation. Tin tức càng xấu tiền càng được bơm ra nhiều và giá tài sản càng tăng. Điều này đã tạo nên một khoảng cách rất lớn giữa biến động của thị trường tài chính và nền kinh tế thật. (Mình biết có những người bán nhà đi kinh doanh du lịch, F&B vào năm 2019. Giờ giá nhà tăng gấp 2, gấp 3 còn số tiền đầu tư vào du lịch hay F&B cơ bản đã âm).

 

Giá tài sản tăng tạo ra một cảm giác giàu có bất chấp tình hình kinh tế không mấy khả quan. Sau đó, khi các chỉ số kinh tế tăng chóng mặt do phục hồi từ một nền rất thấp thì rất nhiều người tin rằng chúng ta đang bước vào một sự tăng trưởng thần kỳ trong cả thập kỷ tới. Nếu các bạn theo dõi các bài viết tại leox.vn thì có thể thấy chúng tôi đã luôn rất lo ngại về sự tăng trưởng thiếu bền vững và mang nặng tính bơm thổi này. Và khi các ngân hàng trung ương đối mặt với thực tế về lạm phát và tăng trưởng sụt giảm, chính sách tiền tệ được thắt chặt lại, đó là khi thủy triều bắt đầu rút.

 

Hôm nay, có thể dễ dàng tìm ra hàng trăm bài báo hay chuyên gia phân tích về rủi ro trên mạng nhưng rất rất ít người quan tâm đến đầu tư bền vững vào năm ngoái trong thị trường bull. Những rủi ro lan rộng trên thị trường tài chính hiện nay không phải bây giờ mới xuất hiện mà đã nảy nở rất mạnh trong thị trường easy money:

Tất cả mua trên niềm tin từ khả năng truyền lửa của người bán hàng thay vì fundamentals của khoản đầu tư. Rất nhiều câu hỏi đáng lẽ phải đặt ra trước khi đầu tư thì ngày hôm nay mới đặt ra “Ai trả tiền cho tôi nếu sự kiện abc xảy ra ?”. Lúc này, ông sales truyền lửa chắc đã mất tích / chuyển việc / tắt máy.

 

Thủy triều đang rút. Áp lực suy thoái đang đến gần. Điều đáng nói là áp lực suy thoái đến ngay cả khi mà tỷ lệ thất nghiệp đang rất thấp, giá nguyên vật liệu đã hạ nhiệt và Covid cơ bản đã được kiểm soát. Chúng tôi đã nói rất nhiều về việc chính sách tiền tệ hết room khi lãi suất toàn cầu về gần 0% và điều lo ngại đó đang diễn ra. Bất chấp rủi ro kinh tế suy thoái hay thị trường tài chính đổ vỡ, các ngân hàng trung ương rất khó tăng cung tiền hay giảm lãi suất ở thời điểm hiện tại. Ở các nước phát triển, lạm phát tăng cao dai dẳng còn ở các nước đang phát triển thì tỷ giá biến động sẽ khiến các ngân hàng trung ương trùn tay.

Điều đáng ngại nhất nếu nhìn diễn biến giá tài sản trên thị trường hiện nay là việc giá vàng hay Bitcoin, những công cụ được xem là hữu hiệu để phòng chống lạm phát không tăng. Thay vào đó, giá USD tăng mạnh so với rất nhiều các loại tiền tệ. Điều này cho thấy thị trường có vẻ đang kỳ vọng một thứ gì đó khác không phải lạm phát. 

 

Cash is king chỉ đúng ở trong một thị trường giảm phát (deflation), nơi mà các NĐT không dám bỏ tiền vào đầu tư mới vì nhu cầu tiêu dùng sụt giảm và tăng trưởng kinh tế trì trệ.  Ngay bây giờ, còn quá sớm để nói đến deflation nhưng sẽ không phải quá ngạc nhiên nếu deflation xảy ra khi chính sách tiền tệ bị thắt chặt quá mức (điều đã diễn ra giai đoạn những năm 30). Siết đến mức nào để không làm đổ vỡ nền kinh tế là bài toán rất hóc búa mà bất cứ ngân hàng trung ương nào cũng phải giải. Và thị trường tài chính đang hoàn toàn phụ thuộc vào sự đóng mở van từ ngân hàng trung ương. Nếu van tiền được mở, lạm phát rất có thể sẽ quay lại và khi niềm tin vào chính sách tiền tệ đã mất thì rất khó cứu vãn. Siết chắt như hiện nay thì rủi ro đổ vỡ luôn thường trực trước mắt.

 

Thời kỳ đầu tư tăng trưởng ảo đã qua, hãy tìm kiếm những doanh nghiệp/ dự án có giá trị thật để mua. Thị trường đang ở trong tay người có tiền mặt. Cash is king now. Giá chứng khoán có vẻ bớt đắt đỏ rồi nhưng vẫn chưa phải rẻ so với lịch sử. Giá BĐS thì vẫn còn rất cao. Khi ngành BĐS gặp khó, không dễ cho thị trường nói chung. Nhưng vẫn có những doanh nghiệp dồi dào tiền mặt, vẫn làm ăn được trong thời buổi này. Giá cổ phiếu của họ có thể vẫn bị ảnh hưởng bởi nỗi sợ làn rộng nhưng hoạt động kinh doanh thì có lẽ không bị ảnh hưởng nhiều. Hãy nghiên cứu, nghiên cứu, nghiên cứu và nghe ngóng động thái của các ngân hàng trung ương. Các ngân hàng trung ương chắc chắn đều đã thuộc lòng lịch sử cuộc Đại khủng hoảng những năm 30 cũng như hậu quả của việc thắt chặt tiền tệ quá mức.