Trước hết, xin được phép bày tỏ sự chia sẻ với tất cả mọi người về những ngày rất khó khăn này, đặc biệt là những người ở tâm dịch như TP HCM và các tỉnh phía nam, những bà con vất vả tìm bữa ăn qua ngày mà mình không thể làm gì nhiều để chia sẻ.
Chủng virus Delta đang khiến dịch bệnh bùng phát trở lại, đặc biệt nghiêm trọng ở các nước có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Với tình hình hiện tại, có thể chúng ta sẽ cần dành trọn các quý 3 năm nay để tập trung cho việc chống dịch :
Đợt bùng phát dịch từ chủng virus biến thể này cho chúng ta thấy việc trở lại cuộc sống bình thường như trước khi có Covid khó có thể diễn ra trong một sớm một chiều:
- Với chu kỳ đóng mở cửa kinh tế mất khoảng 3 tháng để kiểm soát dịch, biện pháp phong tỏa và xét nghiệm theo phương pháp cũ đã trở nên kém hiệu quả. Triển khai nhanh vaccine hiện là chiến lược duy nhất cho đến khi nhân loại tìm được phương pháp tốt hơn.
- Kể cả ở những nước có tỷ lệ tiêm chủng cao, dịch vẫn bùng phát dù ở mức độ ít nghiêm trọng hơn với những người đã tiêm. Điều này cho thấy sự hồi phục của ngành dịch vụ sẽ là một chặng đường dài nhiều thách thức và sự bình thường sắp tới đây có thể sẽ là một sự chung sống với virus cùng với rất nhiều thói quen mới cần được hình thành.
Bức tranh ngắn hạn: Giảm phát !
Tình hình kinh tế nhìn chung sẽ rất khó khăn với bối cảnh hiện nay nhưng không phải với tất cả mọi ngành. Một số ngành vẫn đang sống tốt bất chấp dịch bệnh. Đó là các ngành:
- Chứng khoán: Về mặt kinh tế, dịch bệnh bùng phát tạo nên một áp lực deflation ngắn hạn rất lớn khi mà chúng ta ở hiện trạng có tiền cũng không thể tiêu được. Và khi tiền không chảy vào sản xuất kinh doanh được trong khi lãi suất và điều kiện cho vay rất dễ dàng, chứng khoán lên ngôi. Bad news về dịch bệnh lại trở thành good news với chứng khoán bởi điều đó đồng nghĩa sẽ cần nhiều kích thích kinh tế hơn, chính sách cần tiếp tục nới lỏng và dòng tiền thì không có chỗ nào khác mà đảo chiều. Do vậy, kinh tế khó khăn nhưng chứng khoán thì vẫn lạc quan.
- Ngân hàng: Ngân hàng vẫn báo lãi khủng nhờ vào (1) tốc độ lãi suất huy động giảm nhanh hơn lãi suất cho vay và (2) đặc biệt là chưa phải trích lập nợ xấu.
- Các ngành cung cấp đầu vào: Thép, phân bón, hóa chất, vận tải biển, dầu khí, khoáng sản…đang báo lợi nhuận tăng trưởng lạc quan nhờ được hưởng lợi từ sự hiệu ứng hồi phục sau dịch mạnh mẽ của Mỹ và Châu Âu
- Tuy nhiên, những ngành đang chịu trận là sản xuất, dịch vụ, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tiểu thương là những người trực tiếp sản xuất kinh doanh của nền kinh tế.
Bức tranh trung hạn: Lạm phát, nợ xấu và room can thiệp hạn chế của các ngân hàng trung ương
1 - Ẩn số lạm phát: Rất nhiều yếu tố đang diễn ra hiện tại sẽ có thể phản ánh ở tương lai
Trên toàn cầu:
- Giá nguyên liệu đầu vào tăng mạnh khi cầu bắt đầu tăng trở lại ở một số nền kinh tế lớn do trước đó lượng cung đã sụt giảm mạnh và kể cả hiện tại không dễ để tái khởi động khai thác bởi dịch bệnh. Các nước giàu thoát ra khỏi dịch bệnh sớm sẽ tiếp tục đẩy nhu cầu nguyên liệu sản xuất gia tăng.
- Lao động bỏ việc vì rủi ro dịch bệnh dẫn đến hiện trạng thiếu lao động khi khôi phục sản xuất kinh doanh. Điều này dẫn tới các doanh nghiệp có thể sẽ cần tăng lương để thu hút lao động trở lại. Lương tăng thì sẽ không hạ xuống lại được và không phải là yếu tố tạm thời với lạm phát.
- Chi phí vận chuyển tăng mạnh do tình trạng thắt nút cổ chai ở các cảng do tình hình kiểm soát dịch bệnh ở các nước là khác nhau. Nút cổ chai này không dễ gỡ trong ngắn hạn.
- Nguồn cung hàng hóa bị co hẹp do một số hub sản xuất lớn như Đông Nam Á đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi Covid
>> FED có thể dùng chính sách tiền tệ để điều tiết từ phía cầu của nền kinh tế nhưng các áp lực từ phía cung hiện tại đang ngoài tầm kiểm soát của FED.
Ở Việt Nam :
- Chính sách tiền tệ và tài khóa tiếp tục phải nới lỏng đồng nghĩa với việc in thêm tiền vào nền kinh tế
- Áp lực tỷ giá khi mà nền kinh tế phát triển như Mỹ hay Châu Âu hồi phục trong khi nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam vẫn đang phải đóng cửa
Thông tin về sức khỏe của các nền kinh tế có thể được theo dõi qua chỉ số PMI. Đây là khảo sát hàng tháng được thực hiện bởi ISM gửi tới các công ty để khảo sát đơn đặt hàng mới, mức tồn kho, sản xuất, giao hàng từ nhà cung ứng và môi trường lao động. Mục đích của PMI là cung cấp thông tin về các điều kiện kinh doanh hiện tại cho các nhà hoạch định chính sách, các nhà phân tích và quản lý mua hàng của các công ty/tập đoàn. Chỉ số ở mức trên 50 thể hiện hoạt động kinh doanh đang tăng trưởng và ngược lại.
2 - Ẩn số nợ xấu: Các thông số nợ xấu đang đẹp như mơ, it’s too good to be true! Nợ xấu đang được giải quyết bằng câu chuyện kế toán nhưng việc tái cấp vốn cho các khoản nợ này sẽ không đơn giản. Doanh nghiệp dịch vụ chả hạn, trông đợi một sự hồi phục kinh doanh hình chữ V nhưng với bối cảnh dịch hiện tại thì họ sẽ cần chuẩn bị cho một cuộc trường kỳ kháng chiến.
3 - Room can thiệp hạn chế của các ngân hàng trung ương: Không dễ can thiệp nếu thanh khoản trong hệ thống giảm, lạm phát và nợ xấu tăng và mặt bằng lãi suất toàn cầu tăng
- Tốc độ tăng trưởng tiền gửi nói chung giảm do người dân đem tiền đi đầu tư trong bối cảnh lãi suất quá thấp. Tuy nhiên, tiền gửi vẫn tăng ở các ngân hàng từ nguồn tiền gửi doanh nghiệp tăng cao do các doanh nghiệp đang gặp khó trong việc đưa tiền vào sản xuất kinh doanh. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu nguồn tiền gửi doanh nghiệp này quay về sản xuất kinh doanh khi dịch được kiểm soát ?
- Lãi suất ở Mỹ đã bắt đầu có xu hướng tăng trở lại. Các báo cáo việc làm tốt ngoài dự kiến cùng với mức lạm phát ở Mỹ đã tăng cao dẫn tới lo ngại FED sẽ sớm bắt đầu rút kích thích kinh tế. Lãi suất ở Mỹ tăng dần có thể ảnh hưởng tới mặt bằng lãi suất toàn cầu cũng như làm giảm nguồn tiền đi vào các thị trường đang phát triển.
- Lạm phát và nợ xấu nếu tăng trong thời gian tới sẽ là bài toán rất khó để có thể duy trì chính sách kích thích kinh tế.
>> Lãi suất tăng sẽ rất nhạy cảm cho thị trường tăng trưởng bởi dòng tiền và vay nợ hiện tại.
Con người sẽ chiến thắng được dịch bệnh và những ngày tươi đẹp sẽ trở lại. Hãy sẵn sàng chuẩn bị một tâm thế tốt và đứng đúng vị thế để vượt qua nhiều khó khăn trước mắt.
Be safe and stay positive !
