Sau bước (3) làm quen với bảng giá ở phần trước, giờ bạn có thể bắt đầu giao dịch được rồi. Nhưng có những điều gì cần chú ý khi thực hiện các giao dịch? Hãy để LeoX giới thiệu cho các bạn những kiến thức cơ bản nhất mà bạn nên nắm bắt nhé!

Nguyên tắc khớp lệnh cổ phiếu như thế nào?

Nguyên tắc khớp lệnh được dựa trên 2 yếu tố:

(i) Ưu tiên về giá: Lệnh mua sẽ được thực hiện với ưu tiên cho mức giá cao hơn. Lệnh bán sẽ được thực hiện với ưu tiên cho mức giá thấp hơn. Tức là nếu bạn mua/bán, mức giá đặt lệnh càng cao/càng thấp thì khả năng khớp lệnh càng lớn.

(ii) Ưu tiên về thời gian: giữa những lệnh giao dịch có cùng mức giá, lệnh nào nhập vào hệ thống trước sẽ được ưu tiên khớp.

Các loại lệnh giao dịch – Khi nào bạn nên dùng từng loại lệnh?

Thực ra có rất nhiều loại lệnh, có loại lệnh chỉ xuất hiện tùy theo sàn giao dịch. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của LeoX, những loại lệnh có ích nhất cho các bạn sẽ chỉ tóm gọn dưới đây thôi.

- Lệnh LO (Limit Order): Lệnh này cho phép bạn thiết lập mức giá mua tối đa hay giá bán tối thiểu. Ví dụ sau khi nghiên cứu bạn rất thích cổ phiếu Vinamilk (VNM) và muốn mua cổ phiếu đó. Nhưng hiện giá thị trường của cổ phiếu đang ở mức 125,000 VND/CP, và bạn nghĩ là giá này chưa đủ hấp dẫn để thực hiện giao dịch. Bạn nghĩ rằng chỉ cần giá cổ phiếu được khớp từ 120,000VND/CP trở xuống là đủ mãn nguyện. Tình huống này sẽ là lúc bạn lựa chọn lệnh LO mua với giá 120,000VND/CP. Lệnh mua của bạn sẽ ch được khớp khi giá cổ phiếu VNM về 120,000 hoặc thấp hơn. 
 

- Lệnh MP (Market price): Lệnh này sẽ được ưu tiên sử dụng trong trường hợp bạn mong muốn khớp được hết lệnh cổ phiếu hơn là kiểm soát mức giá khớp. Lệnh MP sẽ cho phép bạn mua/bán CP ngay lập tức ở mức giá thị trường tại thời điểm bạn nhập đặt xong lệnh. Lưu ý là khi đặt lệnh này bạn hoàn toàn không có quyền kiểm soát giá khớp. Sẽ hoàn toàn có khả năng lệnh của bạn được khớp với nhiều mức giá khác nhau, hoặc mức giá khớp lệnh của bạn khác với kỳ vọng của bản thân nếu trong phiên giao dịch sôi động khiến mức giá thị trường (giá khớp lệnh của cổ phiếu) thay đổi chóng mặt. Một lưu ý nữa là lệnh này chỉ có hiệu lực trong phiên khớp lệnh liên tục, tức là từ 9.15 -> 14.30 cho sàn HOSE và HNX, và từ 9.00 -> 15.00 cho sàn UPCOM.

- Lệnh ATO/ATC: Khác với sàn UPCOM, HOSE và HNX có phiên khớp lệnh định kỳ mở cửa (từ 9.00 -> 9.15) và phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa (từ 14.30->14.45). Đây là những phiên xác định giá mở cửa/đóng cửa của mỗi cổ phiếu. Trong thời điểm này, nếu bạn muốn đặt lệnh với mong muốn ưu tiên khớp hết lệnh thay vì xác định giá khớp, bạn không thể đặt lệnh MP. Thay vào đó, bạn sẽ sử dụng lệnh ATO/ATC. Lệnh ATO (At-The-Open) và ATC (At-The-Close) lần lượt được sử dụng ở phiên khớp lệnh định kỳ mở cửa và phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa, với ý nghĩa tương tự lệnh MP. Lệnh này sẽ được ưu tiên khớp trước lệnh LO, nhưng sẽ được tự động hủy bỏ sau thời điểm xác định giá mở cửa/đóng cửa nếu lệnh không được khớp hoặc không được khớp hết.

Lưu ý là để giao dịch với loại lệnh MP, ATO/ATC, thay vì điền 1 con số nhất định vào giá CP, bạn đơn giản sẽ chỉ phải điền MP hoặc ATO/ATC vào ô đặt lệnh.

Phía trên là những loại lệnh mà LeoX nghĩ rằng bạn nên nắm rõ. Đương nhiên ngoài ra sẽ có những loại lệnh khác như lệnh điều kiện, cho phép bạn duy trì lệnh giới hạn trong nhiều ngày, hoặc lệnh PLO (lệnh khớp lệnh sau giờ), … Tuy nhiên, những loại lệnh này có nhiều hạn chế và không được sử dụng rộng rãi, do đó, LeoX không giải thích những loại lệnh này, tránh cho bạn tẩu hỏa nhập ma.

Khối lượng & giá để đặt lệnh?

Ngoài việc giá cho phép được đặt lệnh phụ thuộc vào biên độ trong ngày như LeoX nhắc tới ở bài trước, giá giao dịch trên sàn cũng phải tuân thủ bước giá quy định và khối lượng đặt lệnh phải theo lô chẵn quy định theo từng sàn. (Việc check cổ phiếu ở sàn nào khá dễ dàng, các bạn có thể click đúp vào cổ phiếu ngay trên bảng giao dịch hoặc tra cứu ở cafef. Sàn giao dịch sẽ hiện ngay bên cạnh tên của công ty (là sàn HOSE, HNX hoặc UPCOM))

Bước giá và khối lượng lô chẵn của từng sàn chi tiết như sau:

Nhìn theo bảng trên, ví dụ, cổ phiếu FPT ở sàn HOSE (HSX), mức giá thị trường hiện tại của FPT là 47,000VND/CP. Do đó, bạn chỉ có thể đặt lệnh với các mức giá theo các thang ± 50 đồng như 46,050; 47,000; 47,050 …. Ngoài ra, vì khối lượng lô chẵn ở sàn này là 10 cổ phiếu, nên tối thiểu bạn sẽ phải mua 10 cổ, và sẽ phải theo cấp số nhân của 10.

Lưu ý #1: giá thực tế = giá trên bảng giá x 1,000 VND. Vậy nên nếu bạn muốn giao dịch, tỷ dụ như FPT, với mức giá 47,000 bạn sẽ chỉ phải điền 47 vào giá bạn trả.

Lưu ý #2: Nếu sau này bạn phát sinh khối lượng cổ phiếu lẻ do chia cổ phiếu, cũng đừng lo lắng quá. Bạn không thể giao dịch lượng CP lẻ trên sàn, nhưng hoàn toàn có thể đến phòng giao dịch các công ty chứng khoán để bán lại. Tuy nhiên, số cổ phiếu lẻ nên giá trị khá nhỏ, bạn cũng không cần bận tâm quá.

Giao dịch cổ phiếu nhìn bề ngoài có vẻ nhiều chi tiết để nhớ, nhưng thực ra LeoX nghĩ rằng bạn chỉ cần biết là những quy định này tồn tại, không cần ép buộc mình phải nhớ ngay lập tức. Dù sao thì những kiến thức này cũng không khó, khi nào lấn cấn bạn hoàn toàn có thể quay trở lại những posts của LeoX để tra cứu lại. Dần dà dùng nhiều rồi cũng thành quen thôi?