Tóm tắt lại các luận điểm chính trong phần 3:

  • Nếu nhìn cầu phần của nền kinh tế Y = C + I + G + EX – IM, trong đó C là tiêu dùng, I là đầu tư, G là đầu tư công, EX là xuất khẩu và IM là nhập khẩu thì động lực tăng trưởng năm 2021 có vẻ nằm rõ ràng ở yếu tố I và G.
  • Yếu tố I được kỳ vọng từ FDI. Việt Nam đứng trước cơ hội đón một phần dòng vốn dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc. Các doanh nghiệp bất động sản công nghiệp đang là người hưởng lợi. Nhiều địa phương cũng hồ hởi vì giải quyết được bài toán công ăn việc làm. Tuy nhiên, nếu nhìn tăng trưởng kinh tế Y là hàm số của ba biến số K (vốn), L(lao động) và A (công nghệ) thì đó vẫn là câu chuyện về bán tài nguyên và lao động . Để chuyển hóa động lực này thành một sự thay đổi về chất của nền kinh tế, Việt Nam sẽ cần nhiều nỗ lực để làm chủ công nghệ và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Trong ngắn hạn, chỉ một số doanh nghiệp Việt Nam có hoạt động liên quan đến lĩnh vực khu công nghiệp được hưởng lợi trực tiếp từ làn sóng dịch chuyển này. Do vậy, có cơ hội nhưng cần thực tế !
  • Đầu tư công G đã được giải ngân mạnh trong năm 2020 kỳ vọng sẽ tạo nên hiệu ứng về hạ tầng trong thời gian tới. Hiệu ứng này cộng với nền lãi suất thấp là môi trường tốt cho bất động sản.

---------------------------------

Không bắt nguồn từ một tâm lý lạc quan như 2007, câu chuyện năm nay có đôi nét gì đó giống với năm 2009 hơn khi tín dụng được nới lỏng (mặc dù tuyên ngôn lần này không dùng những ngôn ngữ mạnh mẽ như kích cầu). Tín dụng nới lỏng, giá tài sản tăng làm tâm lý NĐT thay đổi từ bi quan sợ hãi thành lạc quan cao độ với kỳ vọng Việt Nam sẽ trở thành một phép màu của Châu Á về kinh tế. Và đâu đó, câu chuyện này lại gợi nhớ một ký ức quen quen. Nhưng sự khác biệt năm nay có thể lớn hơn bởi mặt bằng lãi suất hiện tại đang thấp hơn rất nhiều và dòng tiền do đó có thể sẽ còn mạnh mẽ và hung hãn hơn năm 2009. 

Nhớ lại bài toán năm 2020 là đầu tư như thế nào trong bối cảnh chiến tranh thương mại và sau đó là dịch bệnh. Năm 2020 kết thúc một cách khá bất ngờ với sức mạnh khủng khiếp của việc bơm tiền từ các ngân hàng TƯ (điều mà mình thấy không chắc chắn và không lường trước được hiệu ứng lớn đến vậy). Những NĐT canh được dòng tiền đã có 1 năm thành công rực rỡ.  Mình không muốn đặt cược vào xu hướng của dòng tiền và cũng không giải thích được biến động của nhiều cổ phiếu nên đã chuyển danh mục sang trạng thái phòng thủ khá sớm với tỷ trọng chủ yếu nằm ở bất động sản và vàng. Có chút tiếc nuối với việc không kịp mua BTC vì với nguồn cung hạn chế thì BTC cũng là một tài sản phù hợp với bối cảnh phòng thủ trong việc tiền in ồ ạt. Những gì sau đó xảy ra với BTC thì giống xổ số hơn là phòng thủ, có chút tiếc nuối vì mất một khoản xổ số nhưng nếu kịp mua có lẽ cũng không dám phân bổ nhiều nên cơ bản cũng không thể thay đổi trạng thái tài chính đáng kể nếu quyết định đúng lúc hơn. Chuyện là vậy, đầu tư khi nhìn lại thường có chút tiếc nuối là mình vốn dĩ có thể làm tốt hơn nhưng cơ bản NĐT cần luôn tôn trọng các nguyên tắc cốt lõi của mình. Ưu tiên của mình ở thời điểm cuối chu kỳ nợ là các tài sản có lợi nhuận vừa phải nhưng có tính an toàn và thanh khoản cao, có thể đầu tư được ở quy mô đáng kể. 

Bài toán năm 2021 là đầu tư như thế nào trong bối cảnh giá tài sản đã bị đẩy lên cao và lãi suất siêu thấp ? Lãi suất thấp đẩy NĐT ra khỏi vòng an toàn như tiền gửi và phải chấp nhận rủi ro cao hơn để có thêm lợi nhuận. Cần nhấn mạnh ở chỗ PHẢI CHẤP NHẬN RỦI RO CAO HƠN để có được mức lợi nhuận như cũ chứ không phải chúng ta đang ở một thời kỳ huy hoàng rực rỡ trước mắt. Cho nên mình đánh giá môi trường đầu tư đang trở nên rủi ro hơn so với những năm trước đây và không dễ kiếm lời ở thị trường này (mình khá ngạc nhiên với tâm lý lạc quan và kỳ vọng làm giàu hiện tại của nhiều NĐT). 

Có 2 cách để gia tăng xác suất thành công khi đầu tư là (1) mua tài sản ở giá rẻ hoặc (2) mua ở giá thị trường nhưng nhìn nhận đúng được tăng trưởng. Phương án (1) mua tài sản giá rẻ cơ bản gần như tuyệt chủng trong bối cảnh hiện tại. Giá các loại tài sản đều đã ít nhiều tăng và chả ai muốn bán tài sản giá rẻ để cầm tiền mặt vào giờ này (trừ ai đó vỡ nợ). Do vậy, nhìn nhận đúng xu hướng tăng trưởng sẽ là việc cần suy nghĩ. Xu hướng tăng trưởng sẽ cần đủ chắc chắn vì bối cảnh thị trường có thể đảo chiều bất cứ lúc nào (như đã phân tích ở 3 phần trước). Hãy cùng thảo luận về điều này. 

 

Câu hỏi số 5: Đâu là xu hướng tất yếu không thay đổi của tương lai trung dài hạn ?

Mình sẽ thử trả lời câu hỏi này dưới góc nhìn đầu tư theo bối cảnh của từng loại tài sản vào thời điểm hiện tại.

Bất động sản

Cầm tiền mặt chờ thị trường sập rõ ràng là một cú đặt cược all-or-nothing vì chẳng rõ bao giờ chuyện này mới xảy ra. Khác với 10 năm trước, bối cảnh lãi suất hiện và lạm phát hiện đang rất thấp. Điều này có thể làm dòng tiền trở nên hung hãn hơn. Điểm đến phổ biến có thể sẽ vẫn là bất động sản hoặc cổ phiếu. 

Nếu như rất nhiều cổ phiếu đang diễn biến khá lệch pha với yếu tố cơ bản thì bất động sản ít nhiều có thể lí giải được hơn khi thời gian qua chủ yếu giá tăng ở những khu vực có tiềm năng thay đổi về hạ tầng.  Trong bối cảnh cổ phiếu tăng khá nhiều thì tỷ lệ lợi nhuận tiềm năng/ rủi ro của bất động sản có vẻ hấp dẫn hơn cổ phiếu. Điểm khó nhất của bất động sản là chọn được đúng nơi để mua. Không phải bất động sản cho nào cũng đem lại lợi nhuận  

Như có chia sẻ, mình đang nghiên cứu một số xu hướng chính :

  • Thành phố trong lòng thành phố: Trước hết, phải nói đây là một chính sách khá quyết liệt của chính phủ để tạo động lực tăng trưởng. Cuốn sách “ The innovator's dilemma”, một tài liệu quản trị xuất sắc được Steve Jobs và Jeff Bezos rất ca ngợi, có đề cập đến việc để cải cách bạn cần tạo ra những thực thế độc lập tách rời khỏi bộ máy cũ và trao quyền tự chủ cũng như đủ nguồn lực để tạo động lực đột phá. Đây là cách mà Steve Jobs hay Bezos đã giữ được tinh thần khởi nghiệp ở Apple và Amazon. Mình không rõ ý tưởng thành phố trong lòng thành phố có xuất phát từ nguyên lý này không những đây là một ý tưởng quyết liệt để tạo tăng trưởng. Thành phố Thủ Đức trong lòng TP HCM, thành phố Phú Quốc trong lòng tỉnh Kiên Giang hay thành phố Thủy Nguyên trong lòng thành phố Hải Phòng đang là những điểm nóng. Vẫn còn rất nhiều câu hỏi liên quan đến cách thức tổ chức, bộ máy vận hành, nguồn lực. Xu hướng này sẽ được hưởng lợi từ đầu tư công trước tiên, dòng vốn nước ngoài vẫn là câu chuyện kỳ vọng và chưa thực rõ ràng. Trong các ứng viên thí điểm, mình kỳ vọng nhất vào câu chuyện của TP Thủ Đức. Đây là một vị trí chiến lược có thể cởi nút thắt của cả khu vực kinh tế miền Nam đầy tiềm năng. Đây cũng là khu vực của ngõ của TP HCM bắt buộc phải đầu tư hạ tầng để kết nối với sân bay Long Thành, cảng Cái Mép. Tiềm năng là vậy nhưng phân khúc chung cư giá bị đẩy cao khá ngạc nhiên và cũng là phân khúc dùng đòn bẩy nhiều, vì vậy hãy thận trọng.
  • Đón đầu FDI : Các khu vực có khu công nghiệp đón sóng FDI cũng có thể khá tiềm năng nhưng khó nhận biết cơ hội hơn TP Thủ Đức (vốn chỉ có 1 cửa ngõ). Bình Dương, Long An, Đồng Nai, BRVT, Hải Phòng… đều có thể hưởng lợi nhưng khá là khó nhận biết đâu là sẽ nơi đón sóng mạnh mẽ nhất (sẽ cần rất nhiều nghiên cứu khảo sát) . Mình chưa có cơ hội đi khảo sát toàn bộ các địa phương này. Sơ bộ cảm nhận hạ tầng phía nam đang đi sau phía bắc khá nhiều. Hải Phòng đang có hạ tầng rất tốt để sẵn sàng đón sóng nhưng ¾ hàng hóa của Việt Nam vẫn đang qua cảng phía nam. Bạn cũng có thể mua cổ phiếu của khu công nghiệp nhưng hãy phân tích nó giống với việc mua đất, điểm key vẫn nằm ở tiềm năng các quỹ đất bán được trong thời gian tới so với giá cổ phiếu có còn hợp lý không ?
  • Sự hồi phục của du lịch: Có lẽ sẽ chưa diễn ra ngay trong năm nay, cơ hội nếu có sẽ chỉ diễn ra khi có sự điều chỉnh giảm giá của các bất động sản du lịch.

Cổ phiếu

Với mình thì cổ phiếu đang không ở vùng giá có đủ biên an toàn. Nhìn chung thị trường hiện tại rất không hấp dẫn nhưng vẫn sẽ có những xu hướng mạnh mẽ đáng để đầu tư dài hạn ở nền kinh tế Việt Nam (nếu không quan tâm đến thời điểm mua) :

  • Chuyển đổi số: Đây có lẽ là xu thế tất yếu của Việt Nam và cả thế giới. Việt Nam chưa xuất hiện doanh nghiệp công nghệ nhưng doanh nghiêp cung cấp dịch vụ chuyển đối số chắc sẽ nhiều việc trong thời gian tới.
  • Sự giàu lên của tầng lớp trung lưu: có thể sẽ bị chững nhưng sẽ sớm tăng trưởng trở lại
  • Những doanh nghiệp vị thế vượt trội so với mặt bằng chung: một số rất ít doanh nghiệp có trình độ, vị thế vượt trội và tài chính vững chắc sẽ là người gia tăng thị phần sau khủng hoảng.

Dòng tiền hiện tại có thể đẩy giá cổ phiếu lên cao hơn không ? Có thể chứ ! Nhưng đó là cuộc chơi đòi hỏi sự sàng lọc kỹ càng.  

Vàng

Vàng vẫn được xem là công cụ phòng hộ tốt khi các máy in tiền vẫn đang hoạt động hết công suất. Giá vàng sẽ tăng khi kỳ vọng lạm phát tăng. Hiện tại lạm phát vẫn đang thấp do áp lực giảm phát từ việc đóng của phòng dịch bệnh.  Tuy nhiên, kỳ vọng lạm phát vẫn còn khi dự kiến việc bơm tiền sẽ tiếp tục diễn ra trong thời gian tới. Ở đây, các bạn có thể đặt câu hỏi nếu bơm tiền thì cổ phiếu, bất động sản cũng lên sao mà lại phải mua vàng ?

Hãy suy nghĩ một chút về bản chất của việc bơm tiền. Bơm tiền là để cứu trợ kinh tế khó khăn chứ không phải để đầu cơ tài sản. Kỳ vọng có thêm gói kích thích đồng nghĩa kỳ vọng kinh tế còn xấu đi (không tốt cho cổ phiếu và cả bất động sản) và bơm tiền sẽ có tác dụng phụ như lạm phát (tốt cho vàng). Nếu theo logic này thì vàng là tài sản thuận chu kỳ. Còn nếu bạn kỳ vọng kinh tế hồi phục thì nên mua cổ phiếu và không nên kỳ vọng có thêm gói kích thích.  Lý thuyết là vậy nhưng trên thực tế thì tiền lại chảy vào các tài sản rủi ro và xu thế này không biết sẽ tiếp diễn bao lâu. Vì vậy, nếu không xây dựng được kịch bản nhận định chính xác, thay vì đặt cược được ăn cả ngã về không vào một loại tài sản, NĐT có thể phân bổ danh mục vào các loại tài sản khác nhau phù hợp với chu kỳ của giai đoạn hiện tại.

Bitcoin

Lí do đầu tư vào Bitcoin phổ biến là Bitcoin sẽ giữ vai trò như vàng số, có nghĩa là phòng ngừa lạm phát. Nhưng nếu như giá vàng có diễn biến tương đối sát với yếu tố cơ bản thì giá BTC biến động không theo một nguyên tắc có thể nhận định nào. Một công ty cung cấp dịch vụ Coin lớn có nhận định giá BTC sẽ lên 100k USD để khi đó market cap của Bitcoin tương đương ¼ market cap của vàng hiện tại. Những câu chuyện như vậy cơ bản không kiểm chứng được nên sẽ không có nhiều điều có thể nghiên cứu. Một lí do khác là việc tham gia của các NĐT tổ chức. Theo mình hiểu, rất khó để NĐT tổ chức tham gia vào cuộc chơi nếu không có quy định pháp luật rõ ràng. Mình hứng thú với BTC vì đó là một tài sản phòng hộ lạm phát từ việc in tiền nhưng nếu tài sản đó đã tăng quá nhiều vượt qua mọi giải thích của yếu tố cơ bản thì đó dường như không còn là tài sản phòng hộ nữa rồi.

 

Chúc các bạn một năm đầu tư nhiều thành công và may mắn. Trông đợi các phản biện hoặc kiến giải bổ sung cho hiểu biết hạn hẹp của mình để có một bức tranh tổng thể rõ ràng và ít sai số so với thực tế../.