Như vậy thị trường tài chánh đã tạm thời dừng được đà giảm mạnh sau chuỗi sale off tăm tối. Nhà đầu tư đứng trước muôn vàn câu hỏi như vợ thấy tôi mỗi lần đi làm vệ muộn: Liệu rằng dịch bệnh sẽ chỉ ảnh hưởng đến thị trường trong năm nay hay là thiên nga đen đánh dấu pha suy thoái, liệu trong nguy có cơ ở đâu hay đơn giản rằng thị trường tạo đáy hay chưa?

(1) Dịch bệnh ảnh hưởng thế nào?

- Thật khó và thừa nhận trước rằng bản thân không đủ tầm để nhận định với độ chính xác cao, chỉ tạm thời bỏ ngỏ một vài góc nhìn đáng lưu ý. Nhưng thiên hướng trong tư duy của mình, có những hệ lụy lâu dài hơn là một cú hit one-off. Thứ nhất, nếu như một tháng trước, dịch bệnh hit vào công xưởng của thế giới, tạo ra lo âu về một cú shock cung, thì ngay bây giờ, shock cầu trở thành mối lo mới khi ảnh hưởng đến một loạt thị trường lớn của thế giới mà đáng kể nhất là châu Âu và Mỹ. Nhu cầu tiêu thụ toàn xã hội trong đại dịch đương nhiên suy giảm nghiêm trọng, người ta vẫn đang nghĩ rằng sẽ sớm hồi phục trở lại khi kiểm soát được dịch bệnh nhưng cá nhân mình có nhiều hơn một vài lý do không tin về kịch bản này. Điểm đỡ tiêu cực đi chính là việc hit cả cung lẫn cầu thì áp lực lên lạm phát phần nào được “cấn trừ”, tạo ra dư địa cho các chính sách nới lỏng tiền tệ để tạo động lực mới. Thứ hai , dịch bệnh trở thành cú hích thúc đẩy quá trình dòng vốn FDI dịch chuyển sang Việt Nam. Hơi mâu thuẫn. Nếu đã coi dịch bệnh lần này là sự kiện One-off, thì doanh nghiệp rất khó có thêm động lực chuyển hướng sang Việt Nam do một lí do của quá khứ như vậy, sau khi dịch bệnh được kiểm soát, nhất là khi lợi nhuận giữ lại cho đầu tư nhà máy mới không mấy tươi sáng cho vài năm tới. Thứ ba, đã nhắc đến khá nhiều, rằng đây có thể coi là giọt nước làm tràn ly làm yếu đi nền kinh tế vốn đang thiếu động lực sau thời gian tăng trưởng. Mình vừa nói đến yếu đi, thiếu động lực chứ không nói về khủng hoảng, xin nhắc lại. Thứ tư, cá nhân mình đang rất phân vân về khả năng hồi phục cầu tiêu thụ sau dịch, nếu như hiệu ứng về tài sản trong dân xảy ra. Dịch bệnh có vẻ đã ảnh hưởng đến túi tiền của nhiều hộ kinh doanh cá thể, của các chị em đánh hàng Quảng Châu, và dễ là của những người đang chuẩn bị có nhu cầu mua nhà để ở. Và nói không đâu xa, thị trường chứng khoán, thị trường hàng hóa, tiền số đồng loạt giảm giá trị và nếu như một rủi ro nào đó cộng hưởng từ bất động sản thì hậu quả sau dịch có lẽ cần phải nghiêm túc đánh giá lại.

(2) Trong nguy có cơ

- Trước hết là đồng ý. Nhưng cơ ở đâu thì cần phải làm rõ. Có hai mindset đầu tư phù hợp tại thời điểm này. Thứ nhất như nhiều người vẫn đang trò chuyện, lựa chọn nhóm cổ phiếu mẫn cảm với ảnh hưởng của dịch bệnh nhưng chịu chung áp lực bán của thị trường. Đồng ý cho khung đầu tư dài hạn nhưng việc lựa chọn cổ phiếu yêu cầu hiểu ngành nghề đủ sâu. Do ảnh hưởng gián tiếp đến cả nền kinh tế là rộng, việc đánh giá hết được tác động là điều không hề đơn giản. Ngành điện nước vốn phòng thủ, nhưng cấp nước cấp điện cho các khu vực hoạt động công nghiệp, trong điều kiện nhiều ngành sản xuất có thể bị đình trệ, không thể nói là không chịu tác động lên kết quả kinh doanh. Mặc dù nhóm cổ phiếu nhà đầu tư đang chuyền lời nhau rằng không ảnh hưởng khá nhiều, nhưng nếu sàng lọc kỹ thì có vẻ nhưng hầu hết sẽ bị gạch tên. Một lời nhắc nhở nữa cho việc xem xét nhóm cổ phiếu này: là "lúc nào" đôi khi quan trọng hơn "giá nào"

- Mindset thứ hai mình nghĩ cũng là một sự lựa chọn thông minh trong thời điểm này, đó là nhắm trực tiếp các ngành nghề bị tác động mạnh và có sức bật tốt. Đơn cử là hàng không, sau một suy thoái nho nhỏ, nhóm ngành bị bán đầu tiên và mạnh mẽ nhất, thông thường theo tài chính hành vi sẽ bị quá bán so với giá trị mất đi thực tế, và đó là cơ hội nếu như đánh giá được tác động, nhất là khi nhu cầu đi lại có thể coi là sớm trở lại nếu dịch bệnh được kiểm soát.

(3) Thị trường đã tạo đáy hay chưa

Việc thị trường tạo đáy sau lần giảm điểm kinh hoàng phụ thuộc nhiều vào yếu tố hành vi bên cạnh các phân tích khác. Đơn cử như hành vi của tổ chức, ngoài việc xem xét earning, họ còn nhiều mục tiêu khác trong quản lý đầu tư, như hedging, arbitrage hay đơn giản là phân bố lại các lớp tài sản. Đoán biết các yếu tố này trong ngắn hạn là ngoài tầm với của mình. Dù vậy thì còn nhiều điểm tích cực để có thể hy vọng vào một kịch bản tốt hơn thời gian vừa qua, mà hy vọng lớn nhất là động thái kích hoạt lại cỗ máy nền kinh tế sau khi dịch bệnh qua đi. Đồng thời những tín hiệu mới nhất của Trung Quốc sau khi khống chế được dịch bệnh đang là sáng sủa.

Nếu bắt buộc phải nhận định xem cuối năm nay Index dưới mức này hay cao hơn, mình mạnh dạn đặt cửa tài. Tuy nhiên với quyền được quyết định mua hay bán cho tài sản cá nhân, mình sẽ quyết định xuống tiền cho một suất mì cua ở Pizza 4P Phan Kế Bính.

Safety First.