LeoX vừa xem xong một bộ phim mà tới giờ vẫn còn cảm thấy xúc động và cả xót xa.
Bộ phim có tên “Upstream (Ngược dòng cuộc đời)”.
Bộ phim xoay quanh nam nhân vật chính, vốn là một coder (người viết code) ở độ tuổi trung niên và đã ở cấp quản lý nơi mà anh đã có nhiều đóng góp đến mức tin rằng mình có vị thế chắc chắn ở đây. Cuộc sống của anh và gia đình có một ngã rẽ lớn khi anh – người lao động chính và gần như duy nhất của một gia đình hai thế hệ – bị sa thải bởi công ty đã gắn bó suốt 11 năm.
Còn trớ trêu hơn, anh bị lựa chọn sa thải bởi hệ thống thuật toán nâng năng suất lao động do chính mình tạo ra. Cuộc sống đưa đẩy anh vào nghề shipper vì không còn lựa chọn nào khác, và từ đây những cú twist nghẹt thở nhưng rất đời bắt đầu xuất hiện khiến vừa xem phim vừa giật thon thót vì lo lắng thay nhân vật, vừa thấy xót xa với những cay đắng mà nhân vật phải đối diện, cũng đôi lúc cười theo họ một cách nhẹ nhõm.
LeoX sẽ không nói sâu hơn về nội dung bộ phim mặc dù có rất nhiều chi tiết mà cá nhân LeoX cảm thấy muốn bình luận và chia sẻ vì độ sâu và những ẩn ý của nó, nhưng thôi hãy để mỗi người tự cảm nhận theo cách của mình không thì thành spoil phim mất. Cái LeoX muốn nói ở đây là những đúc rút ra từ bộ phim này, dưới góc nhìn của những nhóm đối tượng khác nhau.
Những ai nên xem bộ phim này?
Người hay đặt hàng online:
Vốn dĩ thì việc ship hàng là một giao dịch kinh tế bình thường, người shipper đơn giản là làm công việc của họ và họ làm thế để được trả lương. Nhưng sau khi xem xong bộ phim LeoX mới hình dung ra những khó khăn, những áp lực cực lớn phía sau công việc đấy. Những siêu ứng dụng được tạo ra với những thuật toán ngày càng bóp nghẹt con người để nâng cao hiệu suất. Nó không quan tâm đến những tình huống éo le, những lý lẽ tình người, hay thậm chí cả việc ai đúng ai sai. Đúng cũng phải xin lỗi, kiệt sức cũng phải cười. Lợi dụng điểm này mà biến mình thành thượng đế để ép uổng, bắt nạt họ thêm thì thật đáng thương.
Chắc hẳn nhiều người biết tới vụ shipper ở Đà Nẵng giao đơn hàng được 4,000 đồng mà bị đánh đến tử vong ngay dịp cận tết. Cô gái 26 tuổi đó chắc giờ đã hối hận nhiều, sai một li đi hẳn 1 dặm, vì một chút bốc đồng và ích kỷ, lợi dụng hệ thống ngạt thở kia mà làm cho một gia đình tang tóc, người thân vạ lây.
Thông thường LeoX chỉ nhớ đánh giá 5 sao cho những shipper dễ thương và hữu ích, nhưng sau khi xem xong sẽ chẳng thấy tiếc gì mà động viên họ. Vì rất có thể, một hành động nhỏ khi đúng lúc đã nâng đỡ được tinh thần của một người đang bươn trải trong khó khăn.
Những người đang làm shipper
Những người đang làm shipper nên xem bộ phim này để thấy rằng ngay cả trong khó khăn nhất, thậm chí trong vũng bùn cuộc đời vì những hoàn cảnh éo le riêng, họ đã học cách đứng dậy để trở nên mạnh mẽ thế nào. Đây là một bộ phim có thể khiến nhiều anh chị em shipper cảm thấy bùi ngùi vì được đồng cảm, để cảm thấy bạn không đơn độc trong cuộc sống mưu sinh này, Đây cũng là một bộ phim truyền cảm hứng sâu sắc về ý chí tinh thần, sự lạc quan khi đối mặt với khó khăn.
Ở một khía cạnh khác, lại là một sự động viên vì có lẽ shipper ở Việt Nam vẫn còn nhẹ nhàng chán so với mức độ khốc liệt ở Trung Quốc. Nhưng đồng thời cũng là một sự cảnh tỉnh, cho những bạn trẻ thích chọn việc dễ. Nhớ cách đây khá lâu, lúc website leox.vn dưới dạng blog chứ chưa thành platform có các công cụ và cộng đồng như bây giờ, LeoX đã từng viết 1 post trên FB chia sẻ góc nhìn về việc các bạn sinh viên ra trường chọn đi chạy grab thay vì đi xin việc làm vì thu nhập cao hơn. Lúc bấy giờ các ứng dụng như Uber Grab còn mới mẻ và họ sẵn sàng chi mạnh tay để kéo cả người dùng và tài xế vào để tạo thành chợ. Nhưng những sự lựa chọn dễ dàng không bao giờ là lựa chọn có tính bền vững cả. Nếu việc gì mà ai cũng làm được, ai cũng nhìn thấy cái hời trước mắt thì đó sẽ là lựa chọn phải trả giá về sau và không có tính “compounding” .
Tưởng tượng lúc đó bạn đi làm thực tập sinh chỉ được lương 5 triệu, nhận thử việc với lương 10 triệu, nhưng bạn có cơ hội để vươn lên lương 20 tr, 50 tr thậm chí 100 tr về sau. Còn chạy grab ngay lúc đầu thu nhập là 20 tr (hồi đó) cao hơn mốc 5-10 tr ban đầu, nhưng nó không phải những bậc thang đi lên, mà là “đổi số km lấy tiền”, nó không có tính compounding vì người này chạy xe hay người khác chạy xe không có khác gì nhau lắm. Hơn nữa, khi các siêu ứng dụng trở nên phổ biến và quyền lực, cái giá càng ngày càng bị ép xuống mà bạn không có cách gì để thương lượng cả vì có cả ngàn người cũng đủ tiêu chuẩn làm việc có vẻ dễ (vì ko phải nghĩ nhiều) đó.
Một lựa chọn khó lúc đầu sẽ mang lại sự dễ dàng hơn về sau và ngược lại, như bức hình dưới đây. Điều này cũng giống như trong đầu tư, cứ thích dễ, thích chắc, thích cố định nhưng phải cao rồi lựa chọn phù hợp sẽ đưa tới là trái phiếu của những công ty ma mà sau đó là mất không chỉ lãi mà cả vốn. Nhân vật chính trong phim cũng dành tiền tiết kiệm để cho vay P2P và đứng trước rủi ro mất căn nhà. Cho vay ngang hàng lãi cao, cũng là một lựa chọn ai cũng thấy muốn lao vào vì nó là một easy decision.
Những học sinh – thế hệ tương lai
Đây là bộ phim được khuyến nghị và chiếu ở nhiều trường quốc tế. Nó không đơn thuần là phim giải trí, mà là một thông điệp về tương lai. Thế hệ sau này sẽ gặp khó khăn hơn nhiều khi phải cạnh tranh với công nghệ để giữ được công việc.
Nếu không tìm một hướng đi, một lợi thế khó bị thay thế, cuộc chiến này chắc chắn là không cân sức và con người sẽ thua chắc. Cảnh thất nghiệp như nhân vật chính và bị o ép bởi các KPI từ thuật toán của ứng dụng sẽ không còn chỉ là trên phim.
Thế hệ tương lai còn thách thức hơn nữa vì họ phải cạnh tranh cao hơn trong công việc, nhưng trong một bối cảnh giá tài sản đã tăng mạnh khiến việc an cư, sở hữu tài sản không còn dễ như trước. Tại Hàn Quốc, giới trẻ đã có xu hướng buông bỏ mục tiêu sở hữu nhà vì bất lực. Nhưng từ bỏ và sống tạm bợ không nên là một lựa chọn.
Con của LeoX sau khi xem bộ phim này đã đăm chiêu. Vậy con phải làm gì ? Câu trả lời của LeoX là:
- Xây dựng một lợi thế cạnh tranh ở những lĩnh vực khó bị thay thế, đừng chọn việc dễ, việc lặp lại. Học cách làm chủ máy móc, AI phục vụ cho việc tăng hiệu suất lao động của mình. Máy móc không thể thay thế hoàn toàn con người, thay vì coi nó là đối thủ cạnh tranh thì hãy mượn sức nó như một đội nhóm.
- Tìm kiếm những khó khăn của người xung quanh và suy nghĩ về giải pháp cho họ - giống như bác nhân vật chính trong phim, từ khó khăn nghĩ ra cách giúp bản thân mình mình, biến thành ra được giải pháp giúp người, rồi nhờ giúp người lại chính thành giúp mình. Giống như LeoX đang làm, từ bươn trải với việc đầu tư của bản thân, ngộ ra những điều mà phải trả giá bằng bài học, nhìn thấy những người khác cũng gặp phải những vấn đề tương tự, nghĩ ra giải pháp nào để giải quyết vấn đề, cuối cùng cũng là giúp người, nhưng vẫn là giúp mình.
Những gia đình đang lục đục vì kinh tế
Xuyên suốt bộ phim, cảnh khiến LeoX rơi nước mắt nhiều nhất là các đối thoại về gia đình, về việc họ đã vực nhau dậy, dựa vào nhau, nghĩ cho nhau trong hoàn cảnh khó khăn. Mỗi người đều âm thầm tự mình cố gắng thêm một chút để bớt gánh nặng cho người kia, ngay cả ông bố bị tai biến cũng cố gắng làm những việc nhỏ nhất: tự chăm sóc mình để không đi tiểu ra quần, đến những nỗ lực phục hồi tai biến, và sau đó là giúp đỡ vợ trong việc bán hàng dù ngồi xe lăn. Họ cũng có giận, có trách như mỗi chúng ta ai cũng vậy, nhưng rồi cuối cùng tình thương là thứ giúp họ vượt qua cùng nhau. Cảnh cuối phim gia đình nhân vật chuyển về một ngôi nhà nhỏ hơn, nhưng họ trông thật nhẹ nhõm và ấm áp dù cuộc sống còn nhiều khó khăn.
Những người hay phàn nàn về cuộc sống
Những người hay phàn nàn khi gặp chút khó khăn cũng nên xem bộ phim này. Hai con của LeoX xem xong đã tự cảm thấy mình may mắn như thế nào và thực sự được truyền cảm hứng mạnh mẽ. Chúng nhận ra rằng những khó khăn mà chúng hay càm ràm và chối từ chỉ là bé xíu xiu. Bản thân LeoX cũng cảm thấy mình đang may mắn như thế nào. Chúng ta thường không trân trọng những gì mình có, cho tới khi mất mới biết ồ hoá ra thế là hạnh phúc.
Thực ra thì ai cũng nên xem bộ phim này
“Upstream” là một bộ phim có kịch bản và diễn xuất quá xuất sắc, một bộ phim xây dựng rất thật, rất đời, khiến ta không có cảm giác như đang xem phim mà như đang chứng kiến những mảnh đời thực. Nó không chỉ là giải trí, mà tạo một chiều sâu trong cảm nhận về cuộc sống, một nốt trầm tưởng là không vui khi xem một bi kịch cuộc sống trong ngày Tết, nhưng cảm giác đọng lại thực tế lại là cảm giác biết ơn, cảm thấy may mắn và yêu cuộc đời hơn.
Cả gia đình LeoX đã xem bộ phim này cùng nhau tối qua. Cảm thấy con cái hiểu hơn tấm lòng của bố mẹ, bố mẹ cảm thấy mình mạnh mẽ hơn, và cũng là một dịp để chỉ cho con những bài học trong cuộc sống và nói những câu chuyện định hướng về tương lai.
Đây đúng là một bộ phim của gia đình và là bộ phim đáng xem nhất trong dịp Tết này. Các bạn hãy dành thời gian xem bộ phim này dịp tết và chia sẻ cảm nhận của bạn về bộ phim với LeoX nhé.
Như thường lệ mỗi cuối năm thay vì mướt mải sắm tết trong dòng người, LeoX lại dành thời gian sống chậm. Sáng nay làm tách trà nóng, trong ngôi nhà đã sạch bong từ sớm, nhâm nhi chút mứt gừng và mở máy viết những chiêm nghiệm của mình về cuộc sống thông qua một bộ phim mới xem tối qua vì nó vẫn còn để lại nhiều dư âm cảm xúc quá.
Chúc các bạn có một cái tết bình an quây quần bên gia đình, với những rung động thiêng liêng về sự gắn kết, tình yêu thương và cảm giác hân hoan trân trọng những gì đang có nhé <3 <3 <3
